Hoe werkt dat nou, zo’n kudde schapen?

Over de parallellen tussen een schaapskudde en verandermanagement.

Het houdt maar niet op, de parallellen die we ontdekken terwijl we met een groepje veranderaars met de herder, zijn honden en schapen over de heide lopen. Ieder voor onszelf halen we er inspiratie uit hoe om te gaan met de vraagstukken die we op dit moment hebben in onze verandertrajecten. Al struinend over de heide, kijkend naar de kudde, vragend over de interactie tussen de herder, zijn honden en de kudde.

Herder Michiel en zijn kudde

Het is een prachtige zonnige dag en we starten bij de schaapskooi van Ruinen. Uitkijkend over het Dwingelderveld. Ze hebben er een pracht van een zaal, met uniek uitzicht.

Herder Michiel weet prachtig te vertellen over hoe dat nou werkt, zo’n kudde. Ook hij ziet veel parallellen in hoe hij met zijn honden samenwerkt richting de kudde en hoe dat met en tussen mensen werkt. Want ook mensen zijn feitelijk kuddedieren. Al noemen we dat dan stammen of Tribes. De kudde van Ruinen bestaat op dit moment uit circa 400 schapen. Alle lammetjes lopen er nog tussen. Je kunt zien dat de lammetjes in groepjes met elkaar optrekken en spelen.

Parallellen tussen de kudde en mensen

Een greep uit de parallellen en inspiratie die we samen ontdekt hebben:

1. De herder heeft het hogere doel van de functie van de kudde op de heide heel scherp voor ogen. Samen met het stichtingsbestuur is er een begrazingsplan gemaakt dat dit doel ondersteunt. ‘In die maanden grazen we niet bij dat bosje, want daar groeit een zeldzaam bloemetje dat weer een zeldzame vlinder aantrekt. In het voorjaar moet het pitriet zo veel mogelijk weg gegraasd worden, anders overwoekerd het de heide. Maar jong gras is natuurlijk lekkerder dan pitriet, dus dan is het soms een heel karwei om de schapen dáár te krijgen en vooral te houden waar je ze op dat moment hebben wil.’ Het begrazingsplan is een globale richtlijn. Op de dag of in de week zelf kan blijken dat de situatie van dat moment toch vraagt om van het plan af te wijken om daarmee beter aan het hogere doel te werken. (Wat een prachtig evenwicht tussen hoger doel, jaarplan en dagelijkse aansturing!)
2. De herder werkt met twee hele verschillende honden. Wel hetzelfde ras, maar een ander karakter. De ene is rustig, zachtaardig. De andere driester en soms gaat ie z’n eigen gang. De herder zet de ene dus in om wat langs de randen van de kudde te blijven lopen en ze zo bij elkaar te houden. De andere zet hij in als een deel van de kudde te ver aan het afdwalen is. En de ene pakt hij rustiger en zachter aan als er iets niet goed gaat en de andere steviger. Wat opvalt is dat een enkel, wat baziger schaap soms de confrontatie aan wil met de rustige hond. Dan gaat die kop naar beneden, richting de langslopende hond. De hond wijkt een beetje uit, maar gaat wel door met zijn opdracht. Waarna de rust weerkeert. (mooie parallel over balans in je team van operationeel leidinggevenden en ze inzetten op hun talenten)
3. De herder heeft het overzicht over de hele kudde. Alleen al door zijn kijkhoogte. Hij is rustig in gesprek met ons en ondertussen houdt hij op z’n gemak de bewegingen van de kudde in de gaten. Als er een paar afdwalen, is het niet erg, als er een paar naar een plekje gaan waar ze eigenlijk niet mogen zijn ook niet. Maar als het er 40 worden dan is het tijd om in te grijpen. Nadat hij zijn honden de bijbehorende opdracht heeft gegeven, wacht hij rustig de impact af voordat hij eventueel een andere opdracht geeft. (Als we dat nou eens wat vaker deden in organisaties…).
4. De honden zien, ook vanwege hun kijkhoogte, een stuk of 12 schapen. Op deze schapen richten ze hun aandacht om ze, als dat nodig is, een bepaalde beweging te laten maken. De schapen zijn vooral gericht op lekker eten en ze willen graag weten waar hun lammetje is. Soms zien ze een strookje dat er groener uit ziet. Dat is dan verleidelijk om naar toe te gaan. (Parallellen over hiërarchie en taakgerichtheid komen naar boven)
5. De kudde is echt één kudde. Vooral moeders en dochters. Met op dit moment ook nog de ramslammetjes er tussen. Er loopt één schaap tussen dat met de fles is grootgebracht. Die zoekt af en toe het contact met mensen op. En gedraagt zich ook niet met ontzag naar de honden. Dat is voor de honden wat vreemd, en dat merk je aan hun gedrag. Ze proberen dit schaap regelmatig te corrigeren, maar die is er niet zo van onder de indruk. Reactie van de herder: ’één zo’n schaap kan, maar je moet er geen 10 van hebben. Tegenwoordig geef ik dit soort lammetjes weg, want het verstoort de dynamiek in de kudde te veel.’ Dat zelfde geldt voor een schaap dat geneigd is om af te dwalen en ook niet zo’n drang voelt om zich weer bij de kudde aan te sluiten. De herder heeft ook wel eens een kudde gehad die was samengesteld uit groepjes schapen afkomstig uit verschillende kuddes. Als je ze hun gang laat gaan, dan zie je dat die groepjes altijd met elkaar optrekken. Als de honden er bij komen gedragen ze zich ineens wel weer als een kudde. (over teamdynamiek gesproken…)

Ook inspiratie opdoen?

Mocht je ook graag op deze manier inspiratie op doen over verandering, in het najaar ga ik weer een moment de hei op. Laat je me weten als je daar belangstelling voor hebt?

Kijk ook eens bij de training Verandermanagement met je Tribale Brein.

Creatief Verandermanagement

Nicole van der Ouw
Nicole heeft als missie om veranderaars te helpen het veranderen lichter te maken. Ze heeft in haar 20 jaar werken in en met veranderprocessen in binnen en buitenland een schat aan interventies ontdekt en ontwikkeld om tot doorbraken te komen in processen van verandering die vaak zo weerbarstig gevonden worden. Nicole Verlicht Veranderen.

Over Nicole | Werkwijze | Diensten | Agenda | Opdrachtgevers | Contact